Peyzaj düzenlemesi tamamlanan bahçelerin devamlılığı belirli çalışmalarla sağlanır. Bu çalışmalar bahçelerimiz devamı, yaşanılabilirliği için gerekli çalışmalardır. Peyzaj düzenlemesi bitirilen bir bahçe için bahçe tamamlandı demek yanlış bir söylemdir. Bitmek bilmeyen bir çalışma asıl şimdi başlamaktadır.Bu çalışmalar bakım çalışmalarıdır.
Peyzaj Bakımı; Canlı, cansız varlıkların veya alanın sürekliliğini korumak, kaliteli ve sağlıklı yetişmesi ve gelişmesini sağlamak amacı ile yapılan çalışmalara peyzaj bakımı denir.
Peyzaj Bakımı Çalışmalarını;
-Gübreleme
-Budama
-Çim Bakımı
-Sulama
-Hastalık Ve Zararlılarla Mücadele
-Malçlama
-Toprak İyileştirme Çalışmaları
Çim Alan Bakımı
Yeşil alanlar içerisinde bakımın en önemli olduğu kısımlar çim alanlardır. Çim alanların bakımında yapılması gerekli işlemler ;
Çim biçimi; Çim bitkileri düzenli biçilerek mevsimine göre uygun kısalığa getirilmelidir. Düzensiz biçilen çim hastalıklara karşı daha davetkardır. Alt dokuları ve toprak tabakası kurumayacağı için toprak tabakasında yosunlaşma ve çim bitkilerin alt aksamında da sararma olacaktır. Bu durum zamanla çim bitkilerinin ölmesine neden olacaktır. Bu sebeple
çim bitkileri ilkbahara girerken max 3 cm, yaz aylarında da max 5-6 cm boyunda olacak şekilde kısaltılmalıdır.
Çim Havalandırma; Çim bitkileri sürekli sulama, biçim sonucu dökülen çim artıkları ve iklimsel nedenler, aşırı sıkılaşma neticesinde çim aralarında sararmalar olur. Bu sararmaların giderilmesi amacıyla havalandırma makinesi veya havalandırma tırmıkları ile çim alanlar tırmıklanarak çim bitkileri aralarındaki çim ölü tabakası alınmış olur. Bu sayede çim bitkilerinin araları açılarak hava ve güneş ışığı almaları neticesinde sağlıklı çim alanlar oluşmuş olacaktır.
Tabaka Kırımı; Çim alan yüzeyi sulama, basım vb. gibi nedenlerle tabakalaşma yapar. Tabakalaşma da yosunlaşma, kaymak tabakası yaparak toprak üst yüzeyi geçirimsiz bir hal alır. Bu şekilde geçirgenliğini kaybeden üst toprak yüzeyi çim bitkilerini sıkar, suyu alt tabakaya geçirmez. Yosunlaşmada mevcut çim bitkilerine zarar verir. Bu tabakalaşmaya kırmak çim bitkileri için hayati önem taşır. Tabaka kırımı alanın üzerinden şiş veya şişli silindirle geçilerek yapılır. Tabaka kırımından sonra ise kumlama yapılır.
Kumlama: Tabaka kırımından sonra alan içerisinde oluşan delikler mil yada dişli dere kumu serilerek doldurulur. Bu işlem sonucunda geçirgenliği ve havalanması üst düzeyde bir toprak tabakası oluşmuş olur. Geçirgenliği ve havalanması üst düzeyde olan bir toprak bitkilerin su ve besin ihtiyacının en iyi derece karşılandığı bir yaşam ortamı olur.
Yabancı Ot Kontrolü; Çim alanlar içerisinde doğal yada taşınma yoluyla gelen tohumlar büyüyerek çim alan içerisinde mevcut çim bitkilerinin homojenliğini bozar yada mevcut alanın doğal türleri oldukları için büyümü hızları daha hızlı olduğu için alanı kaplarlar. Bunun neticesinde de çim bitkilerinin ölümüne, alanın homojenliğinin bozulması neden olurlar. Peyzaj Bakımlarında neredeyse en önemli konulardan biridir yabani ot kontrolü.
Yabani ot kontrölü mekanik yada kimyasal yollarla yapılabilir. Fiziksel yolla yabani ot kontrolü yılın her mevsimi yapılabilir. Ancak kimyasal yöntem kullanılacak ilacın türüne göre farklı sıcaklık dereceleri isterler.
Gübreleme; Çim bitkilerinin yaşaması ve verimliliği alana uygulanacak gübreleme programı ile mümkündür. Her mevsim alana uygulanacak farklı bir gübreleme yada her toprak yapısına uygulanacak gübre içeriği farklı olmaktadır. Örneğin bazik toprağın alkalinliğini düzelttmek amacıyla asidik gübre takvileri yapılmalıdır. Yine kış aylarında uygulanacak gübrelemelerde fosforu yüksek gübre oranları, ilk bahar kullanılan gübrelerde azot miktarı yüksek gübreler kullanılmalıdır. Bu gübrelemelerle alakalı alanın keşfini yapan konusunda uzman ziraat mühendisi ve peyzaj mimarlarına danışınız.
İlaçlama; Çim bitkileri mevsimsel olarak farklı farklı hastalıklara yakalanabilirler. Buna etken aşırı sulama, alanda nemli hava çökmesi, kar yağışının alan üzerinde fazla kalması ve bitkilerin fazla besinsiz kalmasıdır.
Yaz aylarında yada havaların birden ısınmasıyla çim bitkilerinde kök çürüklüğü, fusarium vb. gibi hastalıklar oluşabilir. Yada kar yağarken çim alan üzerinde gezme neticesinde çökerten hastalığı olur. Yeni çimlenen çim bitkilerindede kök boğazı çürüklüğü olabilir. Bu hastalıkları önlemek için hastalık doğru teşhis edilmeli ve doğru ilaçlama yapılmalıdır. Bu ilaçlamalar hastalığı durdurur. Hasta olup hastalığın durduğu ancak ölümlerin olduğu alandan tekrar çim çıkması için çim tamiratı yapılması gerekmektedir.
Kar zararından dolayı oluşan mantari hastalıklar neticesinde boşalan alanlar baharla birlikte tekrar kendisini doldurabilir.
Çim alanlarda oluşan diğer zararlılar danaburnu ve toprak altı kurtlarıdır. Yine doğru teşhis ve doğru tedavi yöntemleri ile buı zararlılardab kurtulmuş olunur.
Çim alanlarımız için ilkbahar, yaz ve sonbahar aylarında 15 günde bir ilaçlama yapılması çim sağlığı için gereklidir.
Sulama; Çim bitkilerinin yaşaması ve verimliliği için en önemli faktörlerden biridir. Mevsime ve alanın geçirgenliğine göre alan ile ilgili sulama programı yapılmalıdır. Alan için sulama ne az ne de çok olmamalıdır. Az su verimliliği düşüreceği gibi çok su da alanda birikme yapacak bu şekilde alan içerisinde drenaj problemi oluşacaktır. Bu da hastalıklara davetiye çıkaracaktır. Aşırı su bitkilerin çürümesine neden olacaktır.
Organik Artıkların Toplanması; Çim alan içerisine dökülen yaprak vs. gibi materyallerin toplanması hayati önem taşır. Toplanmayan bu materyaller bahçe içerisindeki bitki zararlıları için korunak olacak ve bu canlıların yaşam alanını oluşturmaktadır. Yine toplanmayan bu organik materyaller çim bitkilerinin çürümesine neden olur.
Çim Alan Tamiratı; Çim alanlar ne kadar düzgün bakılırsa seyrelme veya kısmi ölümler olabilir. Bunun neticesinde hem alanın çim kalitesini arttırmak hemde daha sık bir doku elde etmek için çim tamamlaması yapılmalıdır. Bu işlem yukarıda sayılan tabaka kırımı, kumlama, havalandırma işleminden sonra birim m2 hesabı yapılarak alana çim tohumunun atılması ve daha sonra kapak toprağı ile kapatılıp sulanmasından ibaretttir. Bu işlem çim tohumunu optimum çimlenme aralığı olan ilkbahar ve sonbar aylarında yapılmalıdır.
Toprak Islahı
Toprakta İstenen Özellikler
-Toprak havadar, geçirgen, gözenekli, poröz olmalıdır. Bu özellik toprakta olursa kök gelişimi güzel olur ve bu şekilde sağlıklı bitkiler olur. Bu özellik toprak içerisinde doğal drenaj olmasına sebep olur.
-Su Tutma Kapasitesinin Yüksek Olması; Bitkinin yetiştiği ortamda nem sürekliliği olur ve bu suyun kökler aracılığıyla kullanır.
-Katyon Değişim Kapasitesinin Yüksek Olması;
-Tuzluluk Olmamalı
-Ph Uygun Olmalı
-Hastalık ve Zararlı Etmeni Olmamalı
Toprak ıslahı organik ve inorganik materyalle yapılabilir.
Gübreleme
Bitkiler toprak içerisindeki element ve iz elemetleri, besinleri
iletim demetleri içerisinden su ile yapraklara taşınarak kendileri için gerekli yaşamsal enerjilerini sağlarlar.
Gübreler kimyasal ve organik gübreler olmak üzere iki çeşittir.
Kimyasal Gübreler ticari olarak farklı üretim teknikleri ile üretildikleri için farklı içerik ve etken oldukları süreçte farklılıklar oluşmaktadır. Bu gübreler içerisinde 15+15, 20+20, amonyum nitrat, amonyum sülfat, demir, şeker, üre gibi yerli gübreler,
26+5+11+mgo+te ,16+6+25+mgo2+fe gibi ithal gübreler girmektedirler. Bu gübreler kullanılacağı mevsim, etken zaman aralığı, bitki ihtiyaçları düşünülerek uygun dozajlarda alana uygulanır.
Organik gübreler çiftlik gübresi, koyun gübresi ve belirli sterilizasyondan geçmiş hayvansal dışkı+kompost karışımı gübrelerdir.Bu gübrelerde en az bir sene yanma veya dinlenme esastır. Yanmış gübreler dozajında kullanıldığı takdirde bitkiye bir zarar vermez. Bu gübrelerden çiftlik gübresi ve koyun gübresini çim alanlarda kullanmaktan mümkün olduğunca kaçınmalıyız. Çünkü içerisinde bulundurdukları tohumlardan dolayı çim alanların baş düşmanı olan y.otları kendi ellerimizle çim alana atmış oluruz. Eğer çim alanda organik gübre kullanmak istersek belirli bir sterilizasyondan geçmiş gübreleri kullanmalıyız.
Sulama
Hayatın devamlılığı suyun devamlılığı ile orantılı bir şekilde devam etmektedir. Bitkiler için de aynı şekilde kararında ve ihtiyaca göre sulanmak şartı ile bitkilerin yaşam kaynağıdır.
Bitkiler vejetasyon dönemleri içerisinde maksimum su ihtiyacı duyarlar. Bitki vejetasyon dönemleri bitkilerin büyüme dönemleridir.
Hastalık Ve Zararlılarla Mücadele
Bitkiler iç yada dış etmenler neticesinde hasta olabilirler.
Bu hastalıklar fungus, insekta, akarlar yada bunlar gibi hastalık ve zararlı etmenidirler.Bu hastalıklardan bahçeleri korumak için ilkbahar yaz döneminde15 günde bir ilaçlanmaları gerekmektedir.
Malçlama
Malçlama; Toprağın sıcaklık ve nemini korumak, alana yabani ot baskısı önlemek ve görsellik katmak amacı ile organik yada inorganik maddelere yapılan işleme malçlama denir.
Malç Materyalleri;
Organik Malç Materyalleri; Turba, Kompost, Koyun Gübresi, Sfagnum Yosunu, Saman, Ağaç Kabukları, Parçalanmış Bitki Kısımları yada Odun Yongalarıdır.
İnorganik Malç Materyalleri; Bu gruba taş türleri ve çulha bezleri gibi materyaller girer.
Budama
Bitki budamaları form budamaları, gençleştirme budamaları, seyreltme-şaşırtma budamaları, meyve budamaları , hastalıklı ve zayıf dalların budanması şeklinde olur.
Budama konusunda uzman kişilerce yapılmalıdır. İşinin ehli olmayan kişilerce yapılan budamalar sonucunda meyve vermeyen, formları bozuk bitkiler olur. Yada yaptığımız budama neticesinde bitkiler ölebilirler.
Form Budamaları; bitki türlerine göre değişmekle beraber , vejetasyon öncesi ve çiçekten sonra yapılan budamalar en iyi sonucu verir. Bu zamanlarda yapılan form budamalarında bitkilerde yaprak sürgünlerinde budama sebepli yanmalar olmaz.
Gençleştirme Budamaları: Bitkilerin büyük bir kısmı belirli bir yaştan sonra köklü ve sert budamalar isterler. Bu budamalar bitkilerin daha bol çiçeklenmeleri, meyve vermeleri, form düzenliliğinin sağlanması yada yaşamını devam ettirebilmeleri için gereklidir. Örneğin Hydrangea macrophillea (ortanca) belirli bir gövde kalınlığına ulaştıktan sonra sert budama yapılmazsa alt aksamı yapraksız kalır ve çiçek kalitesi düşer.
Meyve Budamaları; Meyve bitkilerinden bir kısmı (kiraz, incir, zeytin, ceviz) hariç, büyük bir kısmı kasım mart ayları arası budanmak suretiyle meyve verimi arttırılır. Bu şekilde çok ve kalitesiz meyveden daha çok sayıca az ancak kaliteli meyve amaçlanır.
Bu budamalar yapılırken bitkilerin sürgün dalı meyve dalı orantısı düşünülerek ve ana gövde güneş görecek şekilde budamaları yapılır.
Hastalıklı Ve zayıf Dalların Budanması: Bitkiler bir takım iç yada dış etmenler neticesinde dal kurutmaları olabilir. Yada açan çiçekleri bir süre sonra geçer. Bitkiler bu dal kuruları ve geçmiş çiçeklerden kesilerek temizlenmelidir. Aksi taktirde dal kurumaları alt gövdeye doğru ilerlerler. geçmiş çiçeklerde alınmazsa bitki yeni dürgün veremeyeceği için çiçek veremez yada çiçek kalitesinde düşme olur.